Samen van studiestress naar studentsucces.
"Ik dacht echt dat ik het zelf moest oplossen. Het is zo'n opluchting dat ik hierin niet de enige ben."
~ Student bij het bespreken van haar stresservaring tijdens de module
NAAR MODULE
De Module
Lichaamssignalen
Stress in de eerste plaats een waarschuwingssignaal is van het lichaam dat aangeeft dat het niet in optimale staat verkeert (Van der Kolk, 2014). In deze eerste basis-module gaan studenten hun stresservaring onderzoeken om zich bewust te worden van wat stress precies voor hen is, wat het doet en wat de oorsprong is van deze ervaring. Deze lichaamssignalen worden expliciet gemaakt door een bodymap te maken die studenten in staat stelt om het ervaren gevoel gemakkelijker te communiceren. Door bewoording te vinden voor wat te zien is in de bodymap, kunnen de verschillende aspecten aan de stresservaring worden ontdekt of bewust worden gemaakt. Door (onderdelen van) de stresservaring opnieuw te omschrijven met een metafoor en deze vervolgens visueel te maken met behulp van AI-bot Midjourney, wordt een beeld gecreëerd die teruggegeven kan worden aan het gevoel. Op deze manier wordt de student uitgenodigd om aan de hand van het beeld zijn gevoel opnieuw te bevragen en verder te ontdekken.
Materiaal
-
Pennen & Kleurpotloden
-
Bodymap : Download hier
-
Metaforen blad : Download hier
-
Lesbrief : Download hier
Nieuwe taal
In deze tweede module wordt de tijd genomen om voor iedere student een eigen stressafbeelding te genereren met behulp van AI-bot Midjourney. Het is belangrijk dat iedere student een eigen beeld heeft die verder kan worden besproken met behulp van de techniek focusing van Gendlin (1978). Deze techniek draait om een non-verbaal, lichamelijk bewustzijn van een probleem of uitdaging, wat hij een ‘felt sense’ (vrij vertaald een ervaren gevoel) noemt cognitief bewust te maken. “Zo worden verborgen stukjes persoonlijk weten naar het bewust gewaarzijn gebracht” (36). Deze verandering die zich in een ervaren gevoel voltrekt en zo de kennis vanuit het lichaam overdraagt aan het cognitieve brein noemt Gendlin een ‘verschuiving’. Naar deze verschuiving gaan we in deze module verder op zoek. Door op basis van de metafoor een beeld te genereren en deze terug te geven aan het ervaren gevoel, ontstaan nieuwe inzichten en daarmee nieuwe taal voor de stresservaring. Hierbij dient het beeld als metafoor voor de stresservaring en kan dit beeld verder worden verkend door dieper in te gaan op de verschillende onderdelen in het beeld om zo de stresservaring verder te ontdekken.
Lichaamskennis
“De moeilijkheid voel je in je lijf en is van fysieke aard. Als je er verandering in wilt brengen, zul je een proces van verandering op gang moeten brengen dat zelf ook van fysieke aard is.” (Gendlin 2006: 36). Door de student fysiek terug te laten keren naar de stresservaring door het aannemen van een pose, kan opnieuw gemeten worden hoe eerdere omschrijvingen passen bij de ervaring en welke aspecten nog onontdekt zijn. Door deze stap eveneens visueel vast te leggen ontstaat er een zelfportret die beschouwd en besproken kan worden, zowel individueel als in een groep.
Materiaal
-
Smartphone
-
Bodymap : Download hier
-
Handleiding zelfportret : Download hier
-
Lesbrief : Download hier
Veerkracht
Door de student fysiek terug te laten keren naar de stresservaring door het aannemen van een pose, kan vanuit hier een eerste stap naar een positief gevoel bewogen worden. Door te bepalen wat de student in zijn houding of fysiek kan aanpassen kan worden nagegaan wat ervoor nodig is om een eerste stap te zetten naar een meer gewenste toestand. Door deze stap eveneens visueel vast te leggen ontstaat er een gif-animatie die beschouwd en besproken kan worden, zowel individueel als in een groep.
Materiaal
-
Smartphone
-
Bodymap : Download hier
-
Handleiding zelfportret : Download hier
-
Lesbrief : Download hier
Positiviteit
“Gedachten hebben invloed op gevoel en dat heeft weer invloed op je gedrag en de gevolgen daarvan. Door problematische gedachten en gevoelens goed te onderzoeken, kun je ze misschien leren verdragen of veranderen. Dit werkt voor veel mensen goed, maar zorgt er ook voor dat je juist met die negatieve gedachten en gevoelens steeds bezig bent” (Steeneveld). In zijn boek pleit Steeneveld voor de inzet van positieve psychologie. Dit doet hij door een viertal eigenschappen te beschrijven die eenieder in meer of mindere mate in zich draagt, welke te trainen zijn. Deze eigenschappen, optimisme, veerkracht, hoop en zelfvertrouwen vormen samen het psychologisch kapitaal (Luthans 2004).
Door in de beelden te zoeken naar positieve kenmerken, eigenschappen of raakvlakken kan ontdekt worden hoe deze kunnen bijdragen aan het beïnvloeden van de stresservaring. Ook kunnen positieve gevoelens fysiek in het lichaam bemerkt worden of actief worden opgezocht in situaties die daarom vragen.
Materiaal
-
Smartphone
-
Bodymap : Download hier
-
Handleiding zelfportret : Download hier
-
Lesbrief : Download hier
Hoop
Binnen de kunsttherapie zorgt het gebruik van beelden voor het prikkelen van meerdere sensoren en daardoor het maken van onbewuste connecties, het vergroten van de emotionele betrokkenheid, het leggen van nieuwe neurale verbindingen en het gebruik van externalisatie binnen kunsttherapie. Deze eigenschappen zorgen voor een versterking van het kritisch reflecteren. Bij het zelf ontwerpen van beeld worden deze eigenschappen nog sterker ervaren dan bij enkel het beschouwen van beeld (Van Coller-Peter, S., & Olinger). Het maken van beeld in aansluiting op eerdergenoemde stappen kan daardoor een aanvullende rol spelen binnen het verdiepen van de kritische reflectie.
Zelfvertrouwen
Zelfvertrouwen: Jouw geloof in je eigen kunnen. Dat betekend niet het vertrouwen hebben dat je álles kan. Voor sommige dingen is het erg logisch dat je weinig zelfvertrouwen hebt, spanning voelt of het liever niet doet. Maar heb je het vertrouwen in jezelf dat je daar op die situaties mee om kunt gaan, dat aan kunt geven of op dat moment invloed kan uitoefenen op de situatie? “Zelfvertrouwen heeft dus te maken met wat je in welke situatie wilt doen… Heb je genoeg zelfvertrouwen om een utidaging aan te gaan? En als het dan tegenzit, heb je genoeg vertrouwen om dat aan te pakken?” (Steeneveld, 2017). Door een schaalverdeling te maken waarop concrete doelen geplot kunnen worden, kan worden beplaad welke rol zelfvertrouwen hierin speelt.
Gevoelsmuseum
Doordat de oefeningen concreet beeldmateriaal opleveren die vanuit verschillende perspectieven de stressbeleving vastleggen, dienen deze in de eerste plaats als gespreksstarters om tot nieuwe taal te komen voor gevoelens die eerder te abstract waren om onder woorden te brengen. Ook kan er door het inbrengen van visuele middelen worden teruggekeerd naar het opgeroepen of ervaren gevoel die vanuit de oefening verbonden blijft met het beeld. Hierbij dienen beelden als houvast voor de student om naar terug te keren in een poging het ervaren gevoel te verkennen.
+ module
Het voordeel van een modulair programma is dat het materiaal in verschillende contexten valt in te passen. Waar de eerste twee blokken gelden als een basis voor de rest van de module, zijn de overige blokken naar eigen inzicht op te stapelen tot een passend programma. Omdat de achterliggende methodiek van het constant invoelen, visualiseren en verwoorden herhaald kan worden in veel denkbare vormen, is de module naar eigen inzicht uit te bereiden of aan te vullen. Denk hierbij aan onderdelen als gesprekstechnieken, ontwerpoefeningen, maar ook andere vormen van middelen zoals dans of muziek, welke afhankelijk van het doel en de context.
Succesverhalen of mooie voorbeelden hiervan hoor ik natuurlijk graag. Neem daarvoor graag contact op!