Binnen de kunsttherapie zorgt het gebruik van beelden voor het prikkelen van meerdere sensoren en daardoor het maken van onbewuste connecties, het vergroten van de emotionele betrokkenheid, het leggen van nieuwe neurale verbindingen en het gebruik van externalisatie binnen kunsttherapie. Deze eigenschappen zorgen voor een versterking van het kritisch reflecteren. Bij het zelf ontwerpen van beeld worden deze eigenschappen nog sterker ervaren dan bij enkel het beschouwen van beeld (Van Coller-Peter, S., & Olinger). Het maken van beeld in aansluiting op eerdergenoemde stappen kan daardoor een aanvullende rol spelen binnen het verdiepen van de kritische reflectie.

Oefeningen die hiertoe aanzetten kunnen ingezet worden om een verdiepende stap toe te voegen aan het proces om kritisch te reflecteren op de ervaring, behoefte, positieve eigenschappen of doeltoestand. Deze maakstap zal een laagdrempelige of juist omvangrijke opdracht kunnen zijn naargelang de opleiding of context van de sessie daarom vraagt of aanleiding toe geeft, waarbij dit waarschijnlijk gemakkelijker in te passen valt binnen academies die hiertoe opleiden.

• Bevindingen

Om het ervaren gevoel te koppelen aan zelfontworpen beelden vroeg ik mijn studenten om een achtergrond te ontwerpen voor het beeld met daarop hun stresspose. Ze kwamen hierin tot diverse oplossingen die uiteenliepen van een uitbereiding aan de pose met daarin een zelfontworpen beeld tot een foto van de plek waar het gevoel het vaakst wordt ervaren.

“Achter mijn bureau is mijn stress het grootst, omdat dit verbonden is met de druk om deadlines te halen en te voldoen aan alle verwachtingen.”

“De druk aan het werk te moeten terwijl de jungle om mij heen me afleidt van wat ik eigenlijk moet doen. Dit zorgt voor chaos in mijn hoofd.”

Beide beelden zijn verrijkt met het bureau waaraan ze werken aan schoolopdrachten. Het bureau stond voor hun beiden symbool voor de druk die ze ervaren om deadlines te halen, gefocust te zijn op de (studie)prestatie en het gevoel ‘alles goed te moeten doen’. Ze herkenden in ons gesprek veel van elkaar en gaven elkaar concrete tips hoe ze hier zelf mee omgaan. Ze inspireerden elkaar om van hun bureau een leuke plek te maken om te zijn en ander gedrag te vertonen als sporten, het nemen van pauzes, enzovoort.

In een andere oefening vroeg ik, voortbordurend op de positieve psychologie, een bodymap in te vullen met een positief ervaren gevoel en deze eveneens uit te drukken in een enkele pose. Ik vroeg om hiervoor een achtergrond te ontwerpen die het positieve ervaren gevoel nog sterker weet op te wekken om nog gemakkelijker bij dit gevoel te komen bij het zien van de afbeelding.

Wetende dat zijn lichaamskennis in zijn armen sterk aanwezig is, houdt Jasper ze hier in de houding die voor hem aangeeft dat hij in zijn optimale staat verkeert. Versterkt door de eigen ontworpen achtergrond heeft hij een voor hem sterk beeld ontworpen die direct het positieve gevoel in hem oproept die hoort bij zijn doeltoestand.

• Schaalverdeling

Op deze manier kan zelfontworpen beeld op verschillende momenten binnen het proces mogelijkheden bieden het beeld aan te passen, uit te bereiden of te vernieuwen. Zo kunnen bodymaps of AI-beelden op ieder moment aangepast of aangevuld worden, wat bijdraagt aan het aanscherpen van het bewustzijn over het ervaren gevoel of bijvoorbeeld de gewenste doeltoestand kan visualiseren om hierbij ‘af te wegen’ of de gedachte/ontworpen doeltoestand de verschuiving teweegbrengt die wordt gezocht. Daarbij is het een documentatie van gemaakte stappen of verschillende ervaringen die op een schaal geplaatst kunnen worden.

Zo vormen de twee verschillende lichaamsposes een schaalverdeling van 1 tot 10, maar kan het gegenereerde AI-beeld eveneens uitnodigen tot het visualiseren van een doeltoestand. Vervolgens kan het gesprek worden gevoerd over wat ervoor nodig is om daar te komen, maar kan het ook gebruikt worden als een schaalverdeling die ingezet kan worden om op elke gewenste situatie houvast te geven aan het duiden van de huidige gemoedstoestand. Zo krijgt de vraag ‘waar zit je op een schaal van 1 tot 10’ een duidelijke richting en houvast, opgebouwd uit vele verschillende nuances.

bron: ARTBYMANJIRI

Het gegenereerde AI-beeld met bijvoorbeeld de opdracht om deze te ‘herontwerpen’ naar het gewenste beeld. Dit maakt een schaalverdeling waarop je jezelf op ieder moment kan plaatsen om na te gaan waar je je bevindt en welke stappen er nodig zijn om bij die doeltoestand te komen.